Τα είδη του Εκκλησιαστικού Οργάνου

ΤΑ ΕΙΔΗ ΤΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟΥ ΟΡΓΑΝΟΥ

Στο άκουσμα της λέξης εκκλησιαστικό όργανο μπορεί κάλλιστα κάποιος να φανταστεί το γνωστό μας πολύαυλο όργανο στον εξώστη μιας εκκλησίας που ηχεί κατά τη διάρκεια της λειτουργίας ή και κατά τη διάρκεια συναυλιών. Στη διεθνή μουσική ορολογία έχει περαστεί η ελληνική λέξη «όργανο» προκειμένου να ονομάζεται ο βασιλιάς των μουσικών οργάνων. Στα αγγλικά χρησιμοποιείται η λέξη “organ”, στα γαλλικά “orgue”, στα γερμανικά “orgel” στα ιταλικά “organo”, στα φινλανδικά “urut”. Παντού βλέπουμε να υπάρχει η ρίζα της λέξης «όργανο». Στα ελληνικά συνήθως χρησιμοποιείται ο χαρακτηρισμός «εκκλησιαστικό όργανο», για να ονοματισθεί το μουσικό αυτό όργανο. Ποιά είναι όμως τα είδη του οργάνου αυτού; Έχει χρησιμοποιηθεί και για άλλους σκοπούς πλην της εκκλησιαστικής του χρήσης; Τι είδη οργάνου υπάρχουν;

Ο βασικότερος και κυριότερος σκοπός χρήσης αυτού του μουσικού οργάνου είναι να παίζει στις Χριστιανικές Εκκλησίες του Ρωμαιοκαθολικού και Διαμαρτυρομένου δόγματος (σε ελάχιστες περιπτώσεις και του Ορθοδόξου) και τα τελευταία χρόνια και σε Αναμορφωμένες Εβραϊκές Συναγωγές. Λόγω του ότι ο ήχος του οργάνου είναι χαρακτηριστικός για τη συνοδεία της ανθρώπινης φωνής θεωρείται το καταλληλότερο μουσικό όργανο που μπορεί να παρέχει τις υπηρεσίες του μέσα στον εκκλησιαστικό χώρο. Η χρήση του οργάνου στο Χριστιανικό εκκλησιαστικό χώρο ποικίλλει. Η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία το χρησιμοποιεί σε όλη τη διάρκεια της λειτουργίας της συνοδεύοντας είτε τη χορωδία του ναού, είτε το εκκλησίασμα. Επίσης ερμηνεύονται και έργα για σόλο όργανο σαν πρελούδια, ιντερλούδια ή ποστλούδια. Στη Διαμαρτυρόμενη Εκκλησία η χρήση του ποικίλλει αναλόγως με τις συνήθειες που έχουν επικρατήσει. Όπως και να έχει πάντως πρόκειται για το σπουδαιότερο λειτουργικό μουσικό όργανο που υπάρχει αυτή τη στιγμή στους ναούς των Δυτικών Εκκλησιών.

Οι διάφοροι μηχανικοί και κατασκευαστές αναλάμβαναν τη δημιουργία εκκλησιαστικών οργάνων μέσα σε εκκλησίες και σε ελάχιστες ίσως περιπτώσεις σε διάφορες κατοικίες κάποιων ευκατάστατων ιδιωτών. Μέσα στην εκκλησία το όργανο έφτασε να έχει αρκετά μεγάλο μέγεθος, ενώ στις κατοικίες ήταν περιορισμένων διαστάσεων. 

Συναυλιακό Όργανο

Εκτός από τον εκκλησιαστικό χώρο μπορεί κάποιος να δει τέτοια όργανα και σε αίθουσες συναυλιών. Οποιαδήποτε μεγάλη αίθουσα συναυλιών θέλει να θεωρεί ότι είναι πλήρης και μπορεί να στηρίξει κάθε είδους μουσική εκδήλωση, πρέπει να διαθέτει ένα εκκλησιαστικό όργανο. Στην περίπτωση αυτή το εκκλησιαστικό όργανο λέγεται Συναυλιακό Όργανο, όπως θα μπορούσε να ερμηνευτεί η ορολογία “Concert Organ”, που του αποδίδεται στις χώρες της Ευρώπης. Τα πρώτα χρόνια του 20^ου αιώνα κατασκευάστηκαν αρκετά τέτοια όργανα συμφωνικού χαρακτήρα, δηλαδή το ηχητικό τους αποτέλεσμα μπορούσε να αμιλλάται αυτό μιας συμφωνικής ορχήστρας ή ακόμη και να το ξεπερνάει. Οι κατασκευαστές εκκλησιαστικών οργάνων εκείνης της εποχής πρόσθεταν νέες ομάδες αυλών με εντελώς διαφορετικά ηχητικά χαρακτηριστικά από αυτά που υπήρχαν από την εποχή Baroque. Ο ήχος έγινε πιο βαρύς, πιο θολός αλλά και πολύ πιο γεμάτος όταν συνδυάζονται μεγάλα πολυφωνικά σύνολα απο τα ρετζίστρο. Γίνονται μεταγραφές ορχηστρικών έργων για τέτοιου είδους εκκλησιαστικά όργανα όπου μπορούν να αποδοθούν περίτεχνα ως και οι ήχοι των τυμπάνων από τα βαθύφωνα ρετζίστρο των ποδοπλήκτρων.

Κινηματογραφικό Όργανο

Στις αρχές του 20^ου αιώνα εμφανίστηκε ο βωβός κινηματογράφος. Προκειμένου να υπάρχει ένα ακουστικό υπόβαθρο στις ταινίες χρησιμοποιήθηκαν πιάνα στις αίθουσες κινηματογράφων για να επενδύουν μουσικά μια ταινία, ενώ σε κάποιες μεγαλύτερες αίθουσες τοποθετήθηκε ένα άλλο νέο είδος οργάνου: το Κινηματογραφικό ή αλλιώς Θεατρικό Όργανο. Το κινηματογραφικό όργανο είχε ένα άλλο νέο ηχητικό χαρακτήρα. Ο ήχος παράγεται και εδώ από αυλούς όμοιους με αυτούς του εκκλησιαστικού οργάνου. Εδώ όμως αποδίδονται περισσότερο ήχοι μουσικών οργάνων όπως το σαξόφωνο, το κόρνο, η τούμπα, το τρομπόνι, και επίσης επιστρατεύεται πλήθος αυθεντικών κρουστών οργάνων που είναι τοποθετημένα μέσα στο όργανο και τα οποία παίζονται από τα πλήκτρα. Προκειμένου όμως να αποδίδονται και κάποιοι ήχοι που μπορεί να υπάρχουν μέσα στην ταινία έχουν τοποθετηθεί και κάποια εξαρτήματα που παράγουν διάφορα ηχητικά εφφέ, όπως είναι το τηλέφωνο, τα πέταλα του αλόγου, το κουδούνι της πόρτας, ο κεραυνός και άλλα πολλά.

Ένα σημαντικό χαρακτηριστικό που διαθέτουν όλα αυτά τα όργανα είναι ότι έχουν ένα ιδιαίτερο εφφέ κυματισμού στον ήχο (tremulant), κάτι το οποίο σε ένα εκκλησιαστικό όργανο χρησιμοποιείται κατόπιν μουσικολογικών επιχειρημάτων και πάντα με φειδώ. Ένα άλλο σημαντικό χαρακτηριστικό των κινηματογραφικών οργάνων είναι ότι κατασκευάζονται όλα με το σύστημα Extension ή Unit. Σύμφωνα με το σύστημα αυτό μια ομάδα αυλών επιστρατεύεται για διάφορα ρετζίστρο είτε στο τονικό ύψος των 8’ (δηλαδή της ομοηχίας), είτε για το ύψος των 4’ (μια οκτάβα παραπάνω) είτε ακόμη και για διάφορα άλλα τονικά ύψη. Βέβαια εδώ η ομάδα των αυλών δεν αποτελείται από 61 νότες μόνο (όσα είναι δηλαδή τα πλήκτρα ενός πληκτρολογίου), αλλά υπάρχουν περιπτώσεις που μπορεί να είναι έως και 100 προκειμένου να χρησιμοποιείται και για άλλα τονικά ύψη. Με τον τρόπο αυτό παρέχεται οικονομία στην κατασκευή αλλά και στο χώρο που πρόκειται να κατασκευαστεί, αφού λιγότεροι αυλοί θα χρειάζονται πλέον. Για παράδειγμα ένα όργανο που έχει τρία ρετζίστρο στα 8’, στα 4’ και στα 2’ χρειάζεται 61 Χ 3 = 183 αυλούς. Ένα Unit όργανο θα χρειαστεί όμως 61+12 (για την επιπλέον οκτάβα) +12 (για τη δεύτερη επιπλέον οκτάβα) = 85 αυλοί μόνον! Το μόνο ελάττωμα στην προκειμένη περίπτωση είναι ότι από τη στιγμή που ένας αυλός συμμετέχει ήδη στην ήχηση δε μπορεί να χρησιμοποιηθεί εκ νέου εφόσον χρειαστεί να επιλεγεί ένα άλλο ρετζίστρο υψηλότερης ηχήσεως στο οποίο είναι ενσωματωμένη όλη η ομάδα των αυλών. Στη μουσική για κινηματογράφο όμως ένα τέτοιο μειονέκτημα θεωρείται ασήμαντο.

Στα κινηματογραφικά όργανα τοποθετήθηκε επίσης ένα νέο είδος ομάδας αυλών που παράγει τον ήχο με ένα νέο τρόπο που δεν έχει σχέση με τους ήδη γνωστούς της εποχής εκείνης. Πρόκειται για την ομάδα των Διαφωνημάτων. Τα Διαφωνήματα είναι μια εφεύρεση του διάσημου κατασκευαστή Robert Hope Jones. Στα Διαφωνήματα ο ήχος παράγεται με έναν πρωτότυπο τρόπο. Ο κάθε αυλός έχει στη βάση του μια βαλβίδα με ένα έλασμα. Τη στιγμή που εισέρχεται αέρας στο θάλαμο της βαλβίδας αυτή πάλλεται και επιτρέπεται στον αέρα να φεύγει κατά διαστήματα προς το κύριο σώμα του αυλού. Ο παλμός αυτός και η δόνηση της αέριας στήλης του αυλού δημιουργούν τον ήχο. Μεγάλοι κατασκευαστές κινηματογραφικών οργάνων εκτός του Robert Hope-Jones ήταν ο Wurlitzer, o Kimball, o Austin, o Aeolian-Skinner και άλλοι.

Με την εμφάνιση του ομιλούντος κινηματογράφου τα όργανα αυτά σταδιακά απομακρύνθηκαν από τις αίθουσες των κινηματογράφων και πουλήθηκαν σε εκκλησίες, σε μουσεία, σε κατοικίες ή και σε εστιατόρια πολυτελείας. Κάποια όμως είχαν την τύχη να παραμείνουν τοποθετημένα μέσα σε κινηματογράφους για ιστορικούς λόγους. Το μεγαλύτερο που υπάρχει ακόμη μέχρι και τη σημερινή εποχή βρίσκεται στην περίφημη αίθουσα μουσικής Radio City στη Νέα Υόρκη και κατασκευάστηκε το 1932 από τον Wurlitzer, διαθέτει δύο κονσόλες με 4 πληκτρολόγια και 58 συστοιχίες αυλών. Ένα άλλο επίσης μεγάλο κινηματογραφικό όργανο βρίσκεται στο Atlantic City του New Jersey στην αίθουσα Ballroom κατασκευασμένο από τον Kimball το 1931 με 4 πληκτρολόγια και 55 συστοιχίες. Όπως αντιλαμβανόμαστε βρίσκεται στο ίδιο κτίριο όπου στεγάζεται και το περίφημο όργανο Midmer-Losh που είναι το μεγαλύτερο εκκλησιαστικό όργανο που έχει ποτέ κατασκευαστεί. 

Κονσόλα

κινηματογραφικού οργάνου

κατασκευής Wurlitzer

Το κινηματογραφικό όργανο στο Denver City Auditorium στην Αμερική, 

κατασκευή του 1913 από την εταιρεία Wurlitzer

Lew Williams - Radio City Music Hall Concert

Kimball Organ in Atlantic City 

 

 

Ηλεκτρονικό Όργανο

Στη δεκαετία του 1930 εφευρέθηκε το ηλεκτρονικό όργανο. Τα πιο διάσημα από αυτά ήταν κατασκευή του διάσημου μηχανικού Laurens Hammond το 1934. Το όργανο αυτό πήρε πλέον το όνομα του κατασκευαστή του και με αυτό πέρασε στην ιστορία και χρησιμοποιείται μέχρι και τις ημέρες μας. To Hammond κατασκευάστηκε αρχικά για να υποκαταστήσει το μεγάλο εκκλησιαστικό όργανο και ειδικά σε εκκλησίες όπου δε μπορούσαν να διαθέσουν μεγάλα ποσά για την εγκατάσταση ενός πραγματικού οργάνου.  Αντίθετα το Hammond ήταν πολύ πιο φθηνό και θα μπορούσε να φανεί αρκετά χρηστικό. Παρ’ όλα αυτά αγαπήθηκε ιδιαιτέρως από της μουσικούς της Τζαζ αλλά και της Ροκ. Σαν όργανο χρησιμοποιήθηκε μέσα στο χώρο της εκκλησίας κυρίως για την ερμηνεία των Gospel για τα οποία τελικά κατέστη ιδανικός συνοδός. Ο ήχος σε ένα Hammond παράγεται με ένα πολύ παράξενο τρόπο. Μικροί μεταλλικοί δίσκοι που περιστρέφονται πάραγουν κυματομορφές που υποστηρίζουν την παραγωγή ήχων. Ο μουσικός που χειρίζεται το όργανο αυτό, μπορεί να επιλέγει το τονικό ύψος του παραγόμενου ήχου αλλά και την ένταση του καθενός, κάτι το οποίο στο εκκλησιαστικό όργανο είναι αδύνατον. Συν τοις άλλοις ένα εφφέ μοναδικό στο Hammond είναι και το Leslie. Το Leslie λειτουργεί με δύο τρόπους. Είναι είτε περιστρεφόμενο ηχείο που κάνει τον ήχο να κυματίζει με ένα πρωτότυπο τρόπο ή είναι ένα περιστρεφόμενο κάλυμμα που υπάρχει μπροστά στο ηχείο και δημιουργεί το ίδιο εφφέ κυματισμού. 

Όργανο Hammond A-100

Hammond A-100 Organ

Όργανο Hammond Β3

Hammond B3 -69

 

Λίγα χρόνια μετά την εμφάνιση του Hammond, κάπου στο 1940, κατασκευάστηκε ένα νέο είδος ηλεκτρονικού οργάνου όπου ολοκληρωμένα ηλεκτρονικά κυκλώματα δημιουργούν ήχο. Τα όργανα αυτά ήταν πιο φθηνά και πιο ελαφριά σε βάρος από τα Hammond. Αυτά τα όργανα θεωρούνται οι πρόδρομοι των σύγχρονων ηλεκτρονικών φορητών αρμονίων και είχαν κάποιες καινούριες δυνατότητες στο παίξιμο, δηλαδή αυτόματες συγχορδίες με ένα πλήκτρο, διάφορους ρυθμούς για τη συνοδεία του παιξίματος και άλλα εφφέ. Τέτοιου είδους όργανα χρησιμοποιήθηκαν κυρίως από συγκροτήματα μοντέρνας μουσικής καθώς μπορούσαν να παράγουν ιδιόρρυθμους ήχους που κρίθηκαν κατάλληλοι για χρήση από τα νέα αυτά είδη μουσικής.

Με την πάροδο των ετών πολλά τέτοια είδη ηλεκτρονικών οργάνων εμφανίστηκαν με πιο απλουστευμένες διαδικασίες παραγωγής ήχου αλλά και με ποικιλίες εξαρτημάτων που έδιναν κάθε φορά στο μουσικό που έπαιζε πολλές δυνατότητες για προσομοιώσεις ορχηστρικών οργάνων καθιστώντας έτσι τα νέα αυτά μουσικά όργανα ως μικρές ορχήστρες. Το 1949 έκανε την εμφάνισή του το όργανο-σπινέτο. Αυτά τα όργανα είναι κατά κάποιο τρόπο οι διάδοχοι των αεροφώνων αρμονίων. Έχουν δύο σειρές πλήκτρα όπου η κάτω σειρά είναι κατά μία οκτάβα μικρότερη προς τα πρίμα, ενώ η πάνω σειρά είναι κατά μία οκτάβα μικρότερη προς τα μπάσα και μία σειρά από ποδόπληκτρα συνήθους έκτασης μίας οκτάβας. Με τον τρόπο αυτό τα δεξί χέρι παίζει σταθερά στο πάνω πληκτρολόγιο ενώ το αριστερό στο κάτω. Επίσης παρέχεται η δυνατότητα παραγωγής μιας ολόκληρης συγχορδίας με το πάτημα ενός μόνο πλήκτρου. Η έκταση αυτή όμως των πληκτρολογίων έκανε αδύνατη την ερμηνεία έργων εκκλησιαστικού οργάνου και έτσι τα όργανα αυτά πιο πολύ χρησιμοποιήθηκαν για την ερμηνεία έργων μοντέρνας μουσικής. Τα ποδόπληκτρα παίζονται μόνο από το αριστερό πόδι του μουσικού ενώ το δεξί πόδι χειρίζεται το ποδόπληκτρο έντασης που ελέγχει όλο το όργανο και όχι μόνο ένα συγκεκριμένο πληκτρολόγιο όπως γίνεται στο εκκλησιαστικό όργανο. 

Όργανο-σπινέτο

Hammond L122 Spinet Organ

 

Λίγο καιρό μετά την εμφάνιση του οργάνου-σπινέτου κατασκευάστηκε ένα άλλο είδος ηλεκτρονικού οργάνου: το Όργανο Συγχορδιών (Chord Organ). Το όργανο αυτό έχει μία σειρά με πλήκτρα μόνο που είναι μικρότερο κατά μία οκτάβα από αυτή του οργάνου-σπινέτου και οι ήχοι που παράγει είναι πλησιέστεροι του εκκλησιαστικού οργάνου ενώ το αριστερό χέρι χειρίζεται μια σειρά από διακόπτες που παράγουν διάφορα είδη συγχορδιών. Η ένταση του οργάνου ρυθμίζεται από ένα συρόμενο διακόπτη που βρίσκεται δίπλα από το πληκτρολόγιο. Με τον τρόπο αυτό μπορεί κάποιος στο σπίτι του να μάθει με απλό τρόπο να παίζει κάποια είδη μουσικής.

Όργανο Συγχορδιών

κατασκευής της εταιρείας Hammond

Hammond S6 Chord Organ

Κάποιες εταιρείες κατασκευής ηλεκτρονικών οργάνων έκαναν προσπάθειες κατασκευής ηλεκτρονικών εκκλησιαστικών οργάνων, δηλαδή όργανα τα οποία προσπαθούσαν να απομιμηθούν τους ήχους των αυλών ενός εκκλησιαστικού οργάνου. Τα αποτελέσματα δεν ήταν όμως τόσο ικανοποιητικά μέχρι που τη δεκαετία του 1980 υλοποιήθηκε η ψηφιοποίηση του ήχου. Σε ένα ψηφιακό εκκλησιαστικό όργανο υπάρχουν αποθηκευμένα στη μνήμη του ηχογραφημένα δείγματα αυλών τα οποία αναπαράγονται με τη βοήθεια εξειδικευμένου ηλεκτρονικού υπολογιστή σε όλο το μήκος του πληκτρολογίου. Όσο πιο πολλά δείγματα των αυλών υπάρχουν στο πληκτρολόγιο τόσο πιο θεαματικά είναι τα αποτελέσματα. Το σύστημα αναπαραγωγής ήχου με αυτόν τον τρόπο λέγεται “Real Time”. Οι αυλοί ενός πραγματικού εκκλησιαστικού οργάνου έχουν διάφορο χρόνο ήχησης. Αυτό σημαίνει πως ένας βαθύφωνος αυλός παράγει τον ήχο του σε μια μικρή χρονική από σταση από τη στιγμή που θα πατηθεί το πλήκτρο. Ένας οξύφωνος αυλός παράγει όμως σε πολύ συντομότερο διάστημα τον ήχο. Αυτό το φαινόμενο όταν αναπαράγεται από το ψηφιακό όργανο δημιουργεί ένα εφφέ αληθοφάνειας. Όπως επίσης και το ηχητικό φαινόμενο του chiff, δηλαδή τη φύσημα που παράγεται στη σχισμή του στομίου του αυλού όταν ο αέρας προσκρούσει. Όταν αυτά τα δύο φαινόμενα παράγονται σωστά και από ένα ψηφιακό όργανο τότε έχουμε επιτυχία στον ήχο. Πρόκειται για μια αληθινή επανάσταση στο χώρο της απομίμησης των ήχων του εκκλησιαστικού οργάνου, δεδομένου ότι υπάρχει μεγάλη πιστότητα στον ήχο.

Αυτή τη στιγμή δώδεκα εταιρείες είναι οι πιο γνωστές στο χώρο της κατασκευής του ηλεκτρονικού ψηφιακού εκκλησιαστικού οργάνου. Την τελευταία δεκαετία τα δείγματα είναι ασύγκριτα πιο πιστά από ό,τι ήταν στις αρχές και τα ψηφιακά όργανα παράγουν ένα απαράμιλλο ήχο. Όταν δε, ο ήχος ενισχυθεί από συστήματα ειδικών μεγαφώνων για τέτοιου είδους όργανα έχουμε ακόμη καλύτερα αποτελέσματα. Ψηφιακά εκκλησιαστικά όργανα χρησιμοποιούνται από μικρές εκκλησίες προκειμένου να αποφευχθεί το κόστος κατασκευής ενός μεγάλου αυθεντικού οργάνου, αλλά και από κατοικίες οργανιστών που χρειάζονται ένα τέτοιο όργανο για να μελετήσουν. 

 

Ψηφιακό Εκκλησιαστικό Όργανο 

Johannus Rembrandt 3090

Το εκκλησιαστικό όργανο έχει πάρει όμως δικαίως το όνομά του από τον εκκλησιαστικό χώρο. Σε αυτό το χώρο αναπτύχθηκε, εξελίχθηκε, ηχεί μέσα στους αιώνες και αινεί το όνομα του Θεού πολλούς αιώνες. Ας απολαμβάνουμε κι εμείς τον ήχο του και ας χαιρόμαστε όταν το ακούμε γιατί δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι ο βασιλιάς των μουσικών οργάνων υπηρετεί τον Ύψιστο Θεό μας!

© 2015 Chris Paraskevopoulos All Rights Reserved

ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΥ ΤΗΣ ΑΣΣΙΖΗΣ ΡΟΔΟΣ

ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ 

ΑΓΙΟΥ ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΥ ΤΗΣ ΑΣΣΙΖΗΣ

ΡΟΔΟΣ

Το εκκλησιαστικό όργανο του Ιερού Ναού των Καθολικών Αγίου Φραγκίσκου της Ασσίζης είναι μια κατασκευή του 1939 από το γνωστό ιταλικό εργοστάσιο εκκλησιαστικών οργάνων Pinchi. Η κατασκευή του οργάνου ολοκληρώθηκε λίγο μετά το ξέσπασμα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, σύμφωνα με μαρτυρία του γιού του κατασκευαστή Guido Pinchi. 

Καθολικός Ναός Αγίου Φραγκίσκου της Ασσίζης - Είσοδος 

Καθολικός Ναός Αγίου Φραγκίσκου της Ασσίζης - Κωδωνοστάσιο

Καθολικός Ναός Αγίου Φραγκίσκου της Ασσίζης - Εσωστερικό του Ναού από την Είσοδο

Το όργανο αυτό είναι, μέχρι στιγμής, το μεγαλύτερο που υπάρχει σε εκκλησία στην Ελλάδα. Διαθέτει δύο πληκτρολόγια για τα χέρια, καθώς και μία σειρά ποδοπλήκτρων. Η κονσόλα του οργάνου βρίσκεται στο κάτω μέρος του ναού και συνδέεται με τους αυλούς με ένα παχύ καλώδιο μετάδοσης των εντολών. Στην προκειμένη περίπτωση έχουμε τη λεγόμενη «ηλεκτρική μετάδοση».

Η κονσόλα του εκκλησιαστικού οργάνου

Η κονσόλα του εκκλησιαστικού οργάνου 

Η κονσόλα του εκκλησιαστικού οργάνου - Ποδόπληκτρα

Η κονσόλα του εκκλησιαστικού οργάνου - Άποψη από την είσοδο του Ναού

 Το όργανο έχει συνολικά  1609 αυλούς, εκ των οποίων οι 671 ανήκουν στο κάτω πληκτρολόγιο με την επωνυμία Organo Grande (Μεγάλο Όργανο)  και είναι κατανεμημένοι σε 11 ομάδες που ενεργοποιούνται από 7 διακόπτες στην κονσόλα.  Το επάνω πληκτρολόγιο επωνομάζεται Organo Espressivo (Εκφραστικό Όργανο) και διαθέτει 842 αυλούς σε 14 ομάδες, όπου ελέγχονται από 10 διακόπτες στην κονσόλα. Οι αυλοί αυτού του τμήματος είναι έγκλειστοι σε ένα θάλαμο, του οποίου η πλευρά που βλέπει προς το ναό, έχει γρίλλιες που ανοιγοκλείνουν με τη βοήθεια του δεξιού πεντάλ για να αφήνουν περισσότερο ή λιγότερο ήχο ελεύθερο. Το τμήμα των ποδοκίνητων πλήκτρων έχει 96 αυλούς που βρίσκονται στο οπίσθιο μέρος του οργάνου και δεν είναι ορατοί από την πρόσοψη. Οι αυλοί αυτοί έχουν τεράστιες διαστάσεις εκ των οποίων ο μεγαλύτερος έχει ύψος 5 μέτρα και ενεργοποιείται από το πρώτο ποδόπληκτρο από τη συστοιχία Contrabass 16’. Υπάρχουν επίσης 6 βοηθητικοί διακόπτες για διάφορες εργασίες όπως το Tremulo, όπου κάνει τον ήχο του επάνω πληκτρολογίου να κυματίζει, το Unione Tastiere όπου συνδέει τα δύο πληκτρολόγια μεταξύ τους, έτσι ώστε ο οργανίστας παίζοντας στο κάτω πληκτρολόγιο να ηχεί ταυτόχρονα και το πάνω, δύο διακόπτες σύμπλεξης των πλήκτρων προς τα ποδόπληκτρα, όπου εδώ τα ποδόπληκτρα συνδέονται με τα χειρόπληκτρα αυτόματα καθώς και συμπλέκτες οκτάβων, δηλαδή ενώ πιέζουμε ένα πλήκτρο, ακούγονται ταυτόχρονα και τα πλήκτρα κατά μία οκτάβα υψηλότερα.

Η πρόσοψη του εκκλησιαστικού οργάνου από τον άμβωνα

Η πρόσοψη του εκκλησιαστικού οργάνου από τον Ιερό Βήμα

Για την αποτελεσματική απόδοση του οργάνου βρίσκεται τοποθετημένος κάτω από τις βάσεις των αυλών ένας γιγανταίος ασκός συμπίεσης αέρος και τροφοδοσίας όπου με ειδικές δερμάτινες σωληνώσεις τροφοδοτεί τα διάφορα τμήματα με συμπιεσμένο αέρα

Αεροθάλαμοι 

Οι αυλοί του συγκεκριμένου οργάνου χωρίζονται σε δύο κατηγορίες, ανάλογα με τον τρόπο παραγωγής του ήχου. Η πλειονότητα των ήχων παράγεται από χειλεόφωνους αυλούς, όπως στην πρόσοψη, ενώ υπάρχουν και αυλοί γλωττιδόφωνοι, δηλαδή με παλλόμενη γλωττίδα και που παράγουν χαρακτηριστικά ηχοχρώματα του τύπου Τρομπέτας και Όμποε.

Δεξιά η συστοιχία της Τρομπέτας στο Organo Grande

Η συστοιχία του Όμποε στο Organo Espressivo

Μέσα στα ηχοχρώματα του οργάνου υπάρχει επίσης και η κατηγορία των εγχόρδων, όπου αυλοί με περιορισμένη διάμετρο παράγουν αρκετά ένρινο ήχο που θυμίζει έγχορδα. Στους αυλούς αυτούς δίνεται η επωνυμία Viola και Coro de Violes ενώ σε αυτούς όταν προστεθεί η συστοιχία των Celeste (Ουράνια Φωνή) τότε ο ήχος που παράγεται παρουσιάζει ένα κυματοειδές εφφέ λόγω του ότι δημιουργείται το φαινόμενο του διακροτήματος στον ήχο.

Η κατασκευή των αυλών (voicing) του οργάνου αυτού, είναι ιδανική για ερμηνεία έργων της Ρομαντικής και Σύγχρονης Εποχής, χωρίς όμως να αντενδείκνυται η χρήση και για έργα της εποχής Baroque.

Το όργανο ανακατασκευάσθηκε εκ βάθρων το 2006 με προσωπική μέριμνα του εφημερίου πατρός Λουκά OFM από την ιταλική εταιρεία κατασκευής εκκλησιαστικών οργάνων Alessandro Giacobazzi.

Τα ηχοχρώματα του οργάνου είναι τα ακόλουθα: 

Organo Grande

1) Principale 8'

2) Octave 4'

3) Twelfth 2 2/3'

4) Ripieno V Fille

5) Flauto 8'

6) Salicional 8'

7) Tromba 8'

8) UT (Manual Coupler) 

9) I/8 Ped (Pedal Coupler with Organo Grande in unison)

10) II/8 Ped (Pedal Coupler with Organo Espressivo in unison)

11) Acuta I (Octave Coupler in Organo Grande)

12) Acuta II/I (Octave Coupler from Organo Espressivo to Organo Grande)

Organo Espressivo

13) Bordone 8'

14) Flauto 4'

15) Sesquialtera ΙΙ 2 2/3'+1 3/5'

16) Flautino 2'

17) Viola 8'

18) Celeste 8' (TC)

19) Coro di Violes 8'

20) Principalino 8' (TC)

21) Pienino III Fille

22) Oboe 8'

23) Tremulo

Pedale

24) Contrabasso 16'

25) Basso 8'

26) Violoncello 8'

Βίντεο με το εσωτερικό του εκκλησιαστικού οργάνου

______________________________________________________________________

Βίντεο με φωτογραφίες του εκκλησιαστικού οργάνου

_____________________________________________________________________

Βίντεο με το εκκλησιαστικό όργανο

_____________________________________________________________________

Βίντεο με την Τοκάτα για την Ύψωση του Girolamo Frescobaldi, όπου ακούγονται όλοι οι ήχοι των Celeste Stops (Ηχοχρώματα Διακροτημάτων) του εκκλησιαστικού οργάνου

______________________________________________________________________

Βίντεο όπου ακούγεται το εκκλησιαστικό όργανο από τα πιο απαλά ηχοχρώματά του έως και το πλήρες ηχητικό του αποτέλεσμα

© 2015 Chris Paraskevopoulos All Rights Reserved